Başarı Erbaş

MOTED Yönetim Kurulu Başkanı

HEDEFİMİZ AVRUPA’NIN MOTOSİKLETTE ÜRETİM ÜSSÜ OLMAK

TEMİZ ENERJİ KULLANIMI, KOLAY ŞARJ EDİLMESİ VE EKONOMİK OLMASI SEBEBİYLE SEKTÖRDE ELEKTRİKLİ MOTOSİKLETLERİN YOĞUN İLGİ GÖRDÜĞÜNÜ SÖYLEYEN MOTOSİKLET ENDÜSTRİSİ DERNEĞİ (MOTED) YÖNETİM KURULU BAŞKANI BAŞARI ERBAŞ, “ÖNCELİKLİ AMACIMIZ MOTOSİKLET KÜLTÜRÜNÜN SAĞLAM BİR ZEMİNE OTURTULMASI VE MOTOSİKLET KULLANIMININ DAHA GÜVENLİ HALE GETİRİLMESİDİR. GELECEKTEKİ HEDEFİMİZ İSE AVRUPA, ORTADOĞU VE KUZEY AFRİKA ÜLKELERİNE MOTOSİKLET SAĞLAYAN BİR ÜS OLMAK” DİYOR.

Pazarla ilgili genel bir değerlendirme paylaşır mısınız?

Tüm zamanların en iyi satışları 2023 yılında yaşandı. Geçen yılın aynı dönemine göre Eylül 2023 döneminde satışlar yüzde 147,3 artış göstererek 732 bin 114 adete ulaştı. 2023 yılı sonunda ise satışların 900 bin adete ulaşmasını tahmin ediyoruz. Geçen 3 yıla baktığımızda özellikle 50 cc ve 4 kw’a kadar olan elektrikli moped satışlarında giderek artan bir satış grafiği gözüküyor. Bu araçların Pazar payı 2023 yılında yüzde 50. Yanı satışların yarısını oluşturuyor.

Son 10 yıla göre satışlar 2023 tahmin rakamlarına ulaştığında yüzde 386 oranında artış göstermiş olacak. Pazarın 2022 yılı cirosu 23 milyar 805 milyon 118 bin TL olarak gerçekleşti. 2023 yılında ise cironun 50 milyar TL ye ulaşması bekleniyor.

Dünya genelinde kovid ile azalan motosiklet satışları, kovid etkisinin azalması sonrasında hızla toparlanmaya başladı. Kovid öncesi yılda 120 milyon adet motosiklet üretilirken, kovid döneminde üretim 80-90 milyon adetlere kadar gerilemişti. Büyük bir toparlanma ile 2030’a kadar motosiklet pazarın 150 milyon adede ulaşması bekleniyor. Dünyada ve ülkemizde artan motosiklet kullanımıyla güvenlik daha önemli bir konuma geldi. Uluslararası markalar, AB regülasyonların göre araç üretimlerini yaparken yerli üretim yapan firmalarda aynı standartta üretim yapmaya zorluyor.  Sanayi ve Teknoloji Bakanlığımız bu konuda denetimlerini sıkılaştırarak uygunsuz üretilen araçların toplatılması konusunda 2024 yılında daha sıkı bir denetim yapacaklarını dile getiriyor.

Avrupa pazarına bakacak olursak, en son yayınlanmış Avrupa pazarı verilerine göre satışlar 2023 yılının ilk 6 ayı pozitif rakamlarla kapattı. Genel Pazar yüzde 31,4 büyüdü. Avrupa’da satışların yüzde 84’ünü oluşturan ülkeler arsında Türkiye birinci sırada. Portekiz, İtalya büyürken, Almanya aynı kaldı Fransa’da küçükte olsa bir küçülme söz konusu olmasına rağmen 2023 yılının ilk altı ayında yüzde 31,4 büyüme gerçekleşti. Öte yandan doğu Avrupa ülkeleri de büyümeye katkı sağladı. Özellikle Türkiye bir yana bırakılırsa üçüncü çeyrekte Rusya’nın büyümesi yüzde 4,9 oranında gerçekleşti.

Motosikletler için trendler nelerdir?  Hangi segmentlerde ne gibi gelişmeler oluyor?

Motosiklet sektöründe trend elektrikli motosikletler. Her yıl katlanarak artıyor. Özellikle 4 kw altında hızlı bir büyüme var. Temiz enerji kullanımı, kolay şarj edilmesi ve ekonomik olması sebebiyle günlük kullanım sebepleriyle tercih ediliyor. Artan otomobil fiyatları, alım gücünün düşmesi gibi sebepler aileleri kısa mesafede taşıyabilecek otomobil benzeri, görece daha uygun fiyatlı araçlara yönlendirdi. L6 kategorisinde yer alan üstü kapalı, otomobil benzeri, 2-3 kişiyi rahatlıkla taşıyabilen motosikletler, şehir hayatında otomobille alternatif olarak tercih edilmeye başlandı. Yılın ilk 9 ayında yaklaşık 1700 adetin üzerinde bu kategoride araç satışı gerçekleşti. Eskiden böyle bir ihtiyaç bulunmuyordu. Bunların yanı sıra genel trend ise güvenlik ve bağlantılı teknolojilerin ön plana çıkması diyebiliriz. Kör nokta uyarı sistemleri, TFT ekranlara yansıtılan navigasyon ve multimedya uygulamaları artık motosikletler için vazgeçilmez hale gelmeye başladı. Bunun yanı sıra, kör nokta asistanı, tabela (hız tabelası) okuma, aktif hız sabitleyici, çarpışma uyarısı gibi birçok güvenlik unsurları da artık kullanıcıların aradıkları özellikler arasında yer alıyor.

Motosiklet sektörünün ülkemizde gelişimine katkı sağlayabilecek çalışmalar ve atılması gerekli adımlar nelerdir?

Motosiklet sektörünün gelişmesi için Motosiklet Endüstrisi Derneği (MOTED) olarak aktif bir şekilde ilgili Bakanlıklar, Karayolları ve Trafik Daire Başkanlıkları ile çalışıyoruz. Amacımız motosiklet kültürünün sağlam bir zemine oturtulması ve motosiklet kullanımının daha güvenli hale getirilmesidir. Bu amaçla yürüttüğümüz çalışmaların başında söyleyebileceğimiz en önemli çalışmamız ARTES sisteminin uygulamaya alınmasıdır. ARTES motosikletlerin alım satımının ve ilk ruhsatlanmasının noter kanalıyla yapılmasını içerir. Bu sayede kayıt dışı motosiklet alımının önene geçilmiş olmasının yanı sıra, AB regülasyonuna uymayan motosikletlerinin satışının da engellenmesi sağlanmıştır.

Motosiklet kültürünün yaygınlaşması daha çok insanın motosiklet kullanmasıyla mümkündür.  Ancak bu sayede otomobil kullanıcıları motosikleti fark etmeleri ve onlara trafikte gereken alanı ve önceliği tanımlarını sağlayabilir. B sınıfı ehliyetle 125 cc’ye kadar motosiklet kullanımı pek yakında yürürlüğe girmesini bekliyoruz. İşte bu amaçlarla destekleniyor. Tabii ki 125 cc motosiklet kullanmak için belirli şartları sağlamak gerekliliğini de hemen hatırlatmak isterim. Öncelikle yapılacak eğitimi tamamlamış olmak şartı olacak. B sınıfı ehliyetim var hemen 125 cc kullanayım diye düşünmeyelim. Bu eğitimi alıp onay alanlar, trafik ehliyet sistemine işlenecektir. Bu sayede denetiminde kullanım onayı görülecektir.  Tabii ki şunu da belirtmek isterim ki ticari kullanımlar kapsam dışı olacaktır. Eğer 125 cc motosiklet ile ticari olarak kurye mesleğini icra ediyorsanız mutlaka A1 seviye ehliyetiniz olması gerekecektir.

Diğer bir konumuz ise motosikletlerin hız sınırının otomobil ile aynı seviyeye çıkartılması konusudur. Akan trafikte motosikletlerin otomobilden yavaş gitmesi kazaya davetiye çıkarıyor. Bu sebeple özellikle ana arterlerde motosikletlerin hız limitlerinin otomobille aynı olması gerekiyor. (tabii ki 50 cc ve 4kw altı motosikletler hariç olacaktır)

Başka bir çalışmamız ise karayolları ile yürüttüğümüz katil bariyerlerin, motosiklet dostu bariyerlerle değiştirilmesidir. Bu proje hali hazırda devam ediyor ve Karayolları ile uzun bir yol kat edilmiştir. Karayollarının geliştirdiği bir yazılımla kaza oranlarının yüksek olduğu virajlar tespit ediliyor ve bu alanlara motosiklet dostu bariyerler konuluyor. Yaklaşık olarak bugüne kadar 100 km üzerinde bariyer değiştirilmiştir.  Önümüzdeki sene de hedefimiz 100 km daha bariyerin değiştirilmesidir.

Bir başka projemiz ise, kurye motosikleti kullanan kişilerin meslek odasının olmasıdır. Bu talebimizin ardında güvenlik ve kuralara uyum olduğu belirtmek isterim. Kuryeciliğin meslek olmasıyla bu mesleği icra edenlerin bir denetim altına girmesini, şikâyetlerin azalmasını ve daha güvenli ve saygılı motosiklet kullanımına zemin hazırlayacağı üzerinde duruluyor.

Gelecek döneme dair dünyada ve ülkemizde sektör büyüklüğüne ilişkin beklentileriniz nelerdir?

Dünyada motosiklet pazarı büyüyor ve daha da büyüyecek. Yukarıda da belirtiğim gibi 2030 yılında 150 milyon adet motosiklet üretimi gerçekleşmesi bekleniyor. Türkiye’de ise hedefimiz Avrupa’nın motosiklette üretim üstü olmak. Bu hedefimize, motosiklet pazarımızı 1 milyonun üzerinde çıkartırsak ve burada kalıcı olursak ulaşabiliriz. Bu kısa sürede bile birçok yabancı üretici Türkiye’de motosiklet üretmek için hat kurmaya başladı. Yabancı üretimin gelmesi, yerli üreticinin rekabette gelişmesini de sağlıyor. Bunun yanı sıra ülke ekonomisine hem istihdamın artması hem de ihracatın artması ile pozitif etki yapıyor. Türkiye otomobil üreten bir ülke. Genç ve yetişmiş nitelikli işçi gücü hazır, otomotive yedek parça üreten yan sanayi kolayca motosiklet için de yedek parça üretebilir.  Gelecekte, Türkiye’nin coğrafi avantajını da kullanarak Avrupa, Ortadoğu ve Kuzey Afrika ülkelerine motosiklet sağlayan ülke olacağına inancım sonsuz.

“SEKTÖRDE GENEL TREND GÜVENLİK VE BAĞLANTILI TEKNOLOJİLERİN ÖN PLANA ÇIKMASI. KÖR NOKTA UYARI SİSTEMLERİ, TFT EKRANLARA YANSITILAN NAVİGASYON VE MULTİMEDYA UYGULAMALARI ARTIK MOTOSİKLETLER İÇİN VAZGEÇİLMEZ HALE GELDİ. BUNUN YANI SIRA, KÖR NOKTA ASİSTANI, TABELA OKUMA, AKTİF HIZ SABİTLEYİCİ, ÇARPIŞMA UYARISI GİBİ BİRÇOK GÜVENLİK UNSURLARI DA ARTIK KULLANICILARIN ARADIKLARI ÖZELLİKLER ARASINDA YER ALIYOR.”

Türkiye pozitif olarak ayrışıyor. Bunun dışında, İtalya, Almanya, İspanyada küçük de olsa büyüme devam ediyor.