Küresel Ekonomik Görünüm Ocak 2023 Raporu

IMF, küresel ekonomik beklentilerini revize ettiği raporunu yayımladı

Rapora göre; enflasyona karşı küresel mücadele, Rusya-Ukrayna savaşı ve Çin’de Covid-19’un yeniden canlanması, 2022’de küresel ekonomiyi etkileyen faktörler oldu. İlk iki faktör 2023’te de küresel ekonomi üzerindeki etkilerini sürdürmeye devam edecek.

Bu ters rüzgarlara rağmen, 2022’nin üçüncü çeyreğinde ABD, Euro bölgesi ve başlıca yükselen pazarlar ile gelişmekte olan ekonomiler dahil, pek çok ülke ekonomilerinde GSYİH şaşırtıcı derecede güçlüydü. Bu sürprizlerin kaynağı; çoğu durumda sıkı işgücü piyasaları, beklenenden daha fazla mali destek ile beklenenden daha güçlü özel tüketim ve yatırım gibi yerel unsurlardı. Hane halkları, tasarruf stoklarını aşağı çekerek bastırılmış talebi karşılamak için daha fazla harcama yaptı. İş yatırımı talebi karşılamak için arttı. Arz tarafında ise darboğazların hafifletilmesi ve nakliye maliyetlerinin düşmesi, girdi fiyatları üzerindeki baskıları azalttı ve motorlu kara taşıtları gibi daha önce kısıtlı olan sektörlerde toparlanma sağladı. Enerji piyasaları, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden kaynaklanan şoka beklenenden daha hızlı uyum sağladı.

Ancak 2022’nin dördüncü çeyreğinde bu artışın büyük ekonomilerin hepsinde olmasa da çoğunda azaldığı tahmin ediliyor. ABD’deki büyüme, tüketicilerin tasarruf stoklarından harcamaya devam etmesi (kişisel tasarruf oranı, Temmuz 2005 hariç tutulursa yaklaşık 60 yılın en düşük seviyesinde), tarihi düşük seviyelere yakın bir işsizlik oranı ve çok sayıda iş fırsatıyla, beklenenden güçlü olmaya devam ediyor. Ancak başka yerlerde faaliyet göstergeleri (tüketici duyarlılığı, satın alma anketleri ve mobilite göstergeleri gibi) genellikle bir yavaşlamaya işaret ediyor.

2023’e dair beklenti ve tahminler

2022’de yüzde 3,4 olarak tahmin edilen küresel büyümenin 2024’te yüzde 3,1’e çıkmadan önce 2023’te yüzde 2,9’a düşmesi öngörülüyor. Bu tahminler Ekim 2022 raporundaki tahminlerle karşılaştırıldığında, olumlu sürprizleri ve birçok ekonomide beklenenden yüksek seviyedeki dayanıklılığı yansıtarak yaklaşık yüzde 0,2 daha yüksek olduğu görülüyor. Küresel GSYİH’de veya kişi başına düşen küresel GSYİH’de küçülme beklenmiyor. Bununla birlikte, 2023 ve 2024 için öngörülen küresel büyümenin ise, son yılların en düşük büyüme oranı olan yüzde 3,8’in de altında olacağı tahmin ediliyor.

2023’teki düşük büyüme tahmini, özellikle gelişmiş ekonomilerde merkez bankalarının enflasyonla mücadele için aldığı önlemlerin yanı sıra Ukrayna’daki savaşı da yansıtıyor. Büyümedeki düşüş gelişmiş ekonomilerden kaynaklanıyor; yükselen piyasalarda ve gelişmekte olan ekonomilerde büyümenin 2022’de dibe vurduğu tahmin ediliyor. 2023’te ekonomisi tamamen yeniden açılacak Çin’de büyümenin toparlanması bekleniyor. Küresel talep yolunu izleyen dünya ticaret büyümesinin, arz darboğazlarının azalmasına rağmen 2023’te yüzde 2,4’e gerilemesi ve 2024’te yüzde 3,4’e yükselmesi bekleniyor.

Söz konusu tahminler, Ekim 2023’ten itibaren genel olarak aşağı yönde revize edilen akaryakıt ve akaryakıt dışı emtia fiyatları ile yukarı yönlü güncellenen faiz oranları gibi bazı varsayımlara dayanıyor. 2023 yılında petrol fiyatlarının yaklaşık yüzde 16, akaryakıt dışı emtia fiyatlarının ise ortalama yüzde 6,3 oranında düşmesi bekleniyor. Küresel faiz oranı tahminleri, Ekim 2023’ten bu yana büyük merkez bankalarının gerçekleşen ve öngörülen yoğunlaştırılmış politika sıkılaştırmasını yansıtarak yukarı yönlü revize edildi.

Gelişmiş ekonomilerde büyümenin 2022’de yüzde 2,7 iken 2023’te yüzde 1,2’ye keskin bir şekilde düşeceği ve 2024 için 0,2 puanlık aşağı yönlü bir revizyonla yüzde 1,4’e yükseleceği tahmin ediliyor. Gelişmiş ekonomilerin yaklaşık yüzde 90’ının büyüme oranlarının 2023’te düşüş göstereceği öngörülüyor. ABD’DE büyümenin 2022’de yüzde 2’den 2023’te yüzde 1,4’e ve 2024’te yüzde 1’e düşmesi bekleniyor. 2024’ün ikinci yarısında büyümenin toparlanmasıyla beraber 2024’teki büyüme, çoğu gelişmiş ekonomide olduğu gibi, dördüncü çeyrek bazında 2023’tekinden daha yüksek olacaktır. 2023’te yıllık büyüme için 0,4 puanlık yukarı yönlü bir revizyon var, bu da 2022’deki iç talep direncinin etkilerini yansıtıyor, ancak 2024’te ABD Merkez Bankası’nın faiz artışlarının keskinleşeceği beklentisi nedeniyle, büyümede yüzde 0,2 puanlık aşağı yönlü bir revizyonla 2023 yılında yaklaşık yüzde 5,1 olacağı öngörülüyor.

Euro bölgesi ve gelişmekte olan ekonomiler

Euro bölgesindeki büyümenin 2023’te yüzde 0,7 ile dibe vuracağı ve 2024’te yüzde 1,6’ya yükseleceği tahmin ediliyor. 2023 tahminindeki 0,2 puanlık yukarı yönlü revizyon, Avrupa Merkez Bankası’nın daha sık faiz artıracağı beklentisini ve eriyen reel gelirlerin etkilerini yansıtıyor. 2022’deki durumun 2023’e taşınması, daha düşük toptan enerji fiyatları, enerji fiyatı kontrolleri ve nakit transferleri şeklindeki ek mali satın alma gücü desteği duyurularıyla dengelenmiş oldu.

Gelişmekte olan ekonomiler için, büyümenin 2022’de yüzde 3,9’dan 2023’te yüzde 4’e ve 2024’te yüzde 4,2’ye, yani 2023 için 0,3 puanlık yukarı yönlü bir revizyon ve 2024 için 0,1 puanlık bir aşağı yönlü revizyonla mütevazı bir artış göstereceği tahmin ediliyor. Yükselen piyasaların ve gelişen ekonomilerin yaklaşık yarısı 2023’te 2022’ye göre daha düşük büyüme kaydetti.

Yükselen ve gelişmekte olan Avrupa’da büyümenin 2022’de yüzde 0,7 ile dibe vuracağı tahmin ediliyor ve 2023 tahmini Ekim tahminine göre 0,9 puan artırılarak yüzde 1,5’e revize edildi. Bu, 2022’de Rusya’da daha düşük seviyede bir ekonomik daralmayı (öngörülen yüzde -3,4’e kıyasla yüzde -2,2 olarak tahmin ediliyor) ve ardından 2023’te ılımlı bir şekilde pozitif büyümeyi yansıtıyor.

G7’nin mevcut petrol fiyatı tavan seviyesindeyken Rus ticaretinin yaptırım uygulanan ülkelerden yaptırım uygulamayan ülkelere yönlendirilmeye devam etmesi nedeniyle Rusya’nın ham petrol ihracat hacminin önemli ölçüde etkilenmesi beklenmiyor. Küresel görünüme yönelik risklerin dengesi, daha düşük büyüme ve daha yüksek enflasyon kapsamıyla beraber aşağı yönlü seyretmeye devam ediyor, ancak yine de olumsuz risklerin, Ekim 2022 Dünya Ekonomik Görünümü Raporu’nun yayımlanmasından bu yana hafiflediği söylenebilir.