Reel ekonomide 2020’ye ilişkin ilk sonuçlar 

“Mart ve Nisan 2020’de yaşanan büyük güven kaybı, Mayıs-Haziran 2020’de telafi edilmiş i görünüyor. Reel ekonomide toplumun geleceğe dönük beklentisi olumlu yönde değişiyor.”

Sanayi Üretiminin Durumu

Ekonominin üretim tarafındaki durumu saptayabilmek için sektörlerin durumuyla ilgili verilere sahip olmak gerekiyor. Bu konuda eldeki tek güncel veri sanayi üretimi olduğu ve sanayi üretimi GSYH’deki payının yüksek olmamasına karşılık bütün sektörleri etkileyecek bir yapıda olduğu için sanayi üretimindeki değişimi almamız bize bir fikir verecektir. TÜİK’in sanayi üretimi değişimi verilerine göre (Kaynak: http://www.tuik.gov.tr/HbGetirHTML.do?id=33799) 2018’in ikinci yarısında başlayan ivme kaybı 2019’un son çeyreğine kadar sürmüş, sonrasında sanayi üretiminde geçen yılın aynı dönemine göre artmış ortaya çıkmıştır. Bu eğilim Mart 2019’da yeniden düşüşe dönmüş ve nisan ayında geçen yılın nisan ayına göre yüzde 31,4 oranında bir küçülmeyle dibe vurmuştur.

Perakende Satış Hacminin Durumu

Ekonominin talep açısından ne durumda olduğunu saptayabilmek için ekonominin talep durumuna bakmak gerekiyor. Bunu gösterecek en iyi gösterge perakende satış hacmi yıllık değişim oranı. Grafik perakende satış hacmi yıllık değişim oranını 2018 başından bu yana gösteriyor (Kaynak: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=33813)

Dış ticarette Durum

Aşağıdaki tablo dış ticarette Ocak – Mayıs sonuçlarını geçen yılın aynı dönemiyle karşılaştırıyor (Kaynak: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=33853)

Dış ticaretteki bu son gelişmeler “kur yükselirse ihracat artar” sloganının normal koşullarda geçerli olduğunun, kriz koşullarında geçerli olmadığının tipi bir örneği. USD TL kuru geçen yılın ortalamasından (5,70) bu yana (6,85) yüzde 20, TL aleyhine değişmiş, bir başka deyişle TL yüzde 20 değer kaybetmiş bulunuyor. Bu durumda normal koşullarda ihracatın artması ve ithalatın düşmesi gerekirdi. Ne var ki bizim ihracat yaptığımız ekonomiler (ihracatımızın yarıya yakını Avrupa Birliği ülkelerine) küçülmeye başladıkları ve o nedenle ithalatlarını düşürdükleri için bizim fiyatımız ne kadar düşerse düşsün ihracatımız artmıyor tam tersine azalıyor. İlk 5 ayda ihracat yüzde 20 düşerken ithalat yüzde 5 düştü. Bu gidiş cari dengenin beklendiği gibi fazla vermeyebileceğinin işareti.

Otomotivde Durum

Covid–19 pandemi sürecinde en çok korkulan kesimlerden birisi de otomotiv alt kesimiydi. (Kaynak: http://www.odd.org.tr/folders/2837/categorial1docs/2719/ODD%20BasinBulteni%202%20Haziran%202020.pdf)

Grafik, otomotiv alt kesiminin, 2020’nin özellikle nisan ve mayıs aylarında, 10 yıllık ortalamaların oldukça gerisinde kaldığını ortaya koyuyor. Buna karşılık 2019 ile karşılaştırıldığında bu yılın kötü olmadığı görülebiliyor. 

Büyüme Tahminleri

Bu gelişmelere göre uluslararası kuruluşların Türkiye ekonomisinin 2020 ve 2021 büyümesiyle ilgili tahminleri şöyle:

OECD’nin parantez içinde verilen tahminleri Covid–19 pandemisinde ikinci dalga yaşanması olasılığında ortaya çıkabilecek sonuçlara ilişkin tahminleridir. 

Geleceğe Bakış

Toplumun geleceğe nasıl baktığını değerlendiren bazı anketler var. Bu anketlerin en önemlilerinden ve en kapsamlılarından biri TÜİK’in hazırlayıp aylık yayınladığı “Ekonomik Güven Endeksi”dir. Endeksin elimizdeki son görünümüne göre oluşturulmuş karşılaştırmalı grafik aşağıdadır. (Kaynak: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do;jsessionid=nQckp8PP1nGK1pGWw0hyvDZtnp9D4YhvpdzJQScGbBhnlPwpscYG!268723157?id=33930)

Buna göre mart ve nisan aylarında yaşanan büyük güven kaybı mayıs ve haziran aylarında oldukça telafi edilmiş gibi görünüyor.

Özetle; reel ekonomide durum kötü ama toplumun geleceğe dönük beklentisi olumlu yönde değişiyor diyebiliriz. 

Makalenin tamamına ulaşmak için: http://www.mahfiegilmez.com/2020/07/reel-ekonomide-2020ye-iliskin-ilk.html#more