İnovasyon Ar-Ge merkezlerine sıkıştırılamaz, firma geneline yayılmalı

Tofaş Ar–Ge Direktörü Vincenzo Cusolito, inovasyonun ancak bir şirketin geneline yayıldığında başarılı olacağını vurgulayarak “Buradaki kilit unsur, değer yaratımıdır. Firma ve müşterilere değer yaratımı için gösterilen devamlı çaba, ana faktör olmakla beraber yeterli değildir. Endüstri liderleri, firma içinde ve geniş tedarik zincirinde insanları, araştırmaya, iletişim ağı geliştirmeye, deneme yanılma kültürüne iten ortamı yaratmalı” önerisinde bulunuyor.

Öncelikle sizi okurlarımıza tanıtmak isteriz, kısaca özgeçmişiniz hakkında bilgi verebilir misiniz?

İtalya’da doğdum, 47 yaşındayım, makine mühendisliği alanında yüksek lisans derecesine sahibim. FCA’da üretimden başlayarak satın alma ve gövde Ar-Ge bölümlerinde 20 yıl çalıştım. New Palio ve Grand Siena, ardından da Tipo / Aegea aile programlarından sorumlu olarak görev yapmak üzere 2008 yılında Brezilya’ya yerleştim. FCA EMEA’da 2 yıl boyunca mekanik müdürü olarak görev yaptım ve Mart 2017’den beri Tofaş Ar-Ge Direktörlüğü görevini yürütüyorum.

Ar-Ge ve inovasyon günümüz iş dünyasının kilit unsurlarından biri haline geldi. Siz inovasyonu nasıl tanımlıyorsunuz, Ar-Ge ile inovasyon arasında nasıl bir bağlantı var?

İnovasyon, araştırma ve geliştirme içerisinde temel bir süreç olmakla beraber yalnızca yedek parça geliştirilmesiyle alakalı değil. Tüketici kararının, ürünler arası minimum farklara ve iş başarısının da asgari optimizasyona bağlı olduğu son derece rekabetçi bir ortamda, inovasyon tüm unsurlara nüfuz etmelidir. İfade edilmeyen tüketici taleplerini nasıl anlarız? Gelişim yöntemlerimiz ne kadar zayıf? Yedek parçalarımız gereksinimlerle nasıl uyum sağlıyor? Bunlar, inovasyon sürecinin sürekli sorup yanıtladığı sorular...

Sizce bugün dünyada Ar-Ge alanında önemli trendler nelerdir? Gelecekte bu trendlerin nasıl değişeceğini düşünüyorsunuz?

Genel trendler, mega trendler ile örtüşür; kastettiğim trendler, herkesin iyi bildiği elektriklileştirme, bağlanabilirlik ve araç paylaşımı gibi. Bu trendler pazarı, net bir şekilde tanımlı olmayan ve fırsatlarla dolu farklı bir düzenlemeye doğru sürükleme eğiliminde. Kaç tüketici, regülatör kısıtları ve teknoloji fiyatları dengelenene kadar karbon azaltım maliyetine katlanacak? Kaçı sahiplik ve sürücü kontrolünden vazgeçip araç paylaşım uygulaması ve otonom sürüşü tercih edecek? Ulaşım gereksinimi tüm yeni teknolojilerden faydalanabilir. Diğer taraftan da tüketicilerin büyük bir kısmının tercihlerindeki değişmeler, akıllı telefonlardaki gelişmeye oranla yıllar alabilir. Piyasa; memnuniyet, rahatlık, emniyet ve etkili sürüş arayışı ile kendini dönüştürürken geleneksel teknolojiler üstün olmaya devam edecek.

Kaynak: İnsan ve süreçler Son dönemdeki mevzuat düzenlemeleri de göz önüne alındığında Türkiye’de Ar-Ge için sunulan olanakları ve teşvikleri nasıl değerlendiriyorsunuz? Eklenmesi gereken teşvikler var mıdır? İyi ve yararlı bulduğunuz örnekler var mı?

Ar-Ge desteklerini, direkt ve dolaylı destekler olarak sınıflandırabiliriz. Ar-Ge merkezlerine verilen dolaylı destekler, firmaların Ar-Ge aktivitelerinin  büyümesine ve artırılmasına odaklanılmasında önemli bir rol oynuyor. Ar-Ge merkezlerine yapılan mali yardımlar ve yatırım için verilen teşvikler, yabancı çok uluslu firmaları Türkiye’de Ar-Ge yatırımı yapma ve çalışan sayısını artırma konusunda ciddi olarak düşünmeye sevk ediyor. Daha çok TÜBİTAK tarafından sağlanan proje hibesi şeklinde direkt desteklerin, tek Ar-Ge projeleri üzerinde kaldıraç etkisi bulunuyor. Bu elbette firmalar için çok kıymetli ancak süreç hala geliştirilebilir durumda. Tasarıların değerlendirilme süreci çok uzun, destek oranları çok düşük; bazen bu oran proje bütçesinin 1/3’üne kadar düşebiliyor. Benzer şekilde H2020 programı sürecin geliştirilmesinde bir araç olabilir.

Bir Ar-Ge biriminin yenilikçi olabilmesi için sizce sahip olması gereken nitelikler ve ihtiyaçları nelerdir?

İnsanlar ve süreçler, bir Ar-Ge merkezinin yenilikçi fikirler ve bu fikirlerin nerelerde geliştirileceği konusunda kaynak durumunda. Bir inovasyon stratejisi, girişime yön vermeli. Hedefin geniş şemsiyesi altında yetenekli takımlar,  yenilikçi yaklaşımlar ve bireysel tasarılar, kıymetli yaratıcı içerikler yaratma konusunda etkilidir. Geleneksel yaklaşımlarla karşılaştırıldığında, startup niteliğine sahip olma, uzmanların sezgilerini daha hızlı fark etmelerini sağlar. Aynı zamanda devamlı desteklenmeyi, dönüşüm dönemlerinde ise kaçınılmaz düşük başarı oranlarını kabul etmeyi gerektirir.

Otomotivde Ar-Ge sürecinin nasıl yürüdüğüyle ilgili genel olarak bilgi verebilir misiniz? Diğer sektörlere göre farklılaşan ne gibi yanları var?

Otomotiv firmaları ilk fizibilite çalışmasından ardından bu performansı binlerce araçta tekrar eden testlerle tutarlılığını da sağlamaya ihtiyaç duyuyor. Bu nedenden ötürü, yapılandırılmış ileri bir mühendislik programının fikir  yaratması ve kavram ispatına sahip olması, araç üreticisi ve tedarikçinin teknoloji geliştirmesi ile güçlü bir ortaklık kurması gerekir.

“15 üniversite ile 120 proje geliştirdik” Çalışmalarınızda üniversite, teknopark ya da benzeri kuruluşlarla işbirliği yapıyor musunuz, bu çalışmaları ne şekilde yürütüyorsunuz?

Tofaş, Ar-Ge değer zincirinin özgün bir ortam olarak düşünülerek bütünsel yaklaşım ile ele alınması gerektiğine inanıyor. Yerel ve uluslararası paydaşlar büyümediği sürece kendi Ar-Ge kapasitenizin büyümesi, güçlü rekabetçilik için yeterli olduğunuz anlamına gelmez. Bu şekilde Tofaş, yerel mühendislik firmalarıyla gelişim projelerinin ortak tasarımı, ileri teknolojik gelişim projelerinin ise üniversite akademisyenleriyle uygulanmasına özel bir önem veriyor. Üniversite-endüstri işbirliği projelerinin teknolojideki gelişmelerle paralel bir şekilde üstlenilmesi ihtiyacını kavrayan Tofaş Ar- Ge, 2006 ve 2016 yılları arasında 15 üniversite ile yaklaşık 120 ortak proje üzerinde çalıştı. Tofaş Ar-Ge çalışanları, ürün ve teknolojideki gelişmelerle ile ilgili çeşitli üniversitelerde seminerler veriyor. Tofaş’ta sık sık gerçekleşen seminerler de alanlarında öncülük eden akademisyenler tarafından gerçekleştirilmeye devam ediyor. Tofaş Ar-Ge bu projeleri ve aktiviteleri, her yıl gözden geçirilen ve üzerinde çalışılan kendi TRM’siyle paralel olarak uyguluyor. Fiili sürede ise TRM’deki ana faaliyet alanlarımız; ürünleri hafifletme, elektriklileştirme ve elbette pazarda rekabetçiliği geliştirmek. Bu yıl, “Benim Projem” (My Project) programını üniversite öğrencileri ile genişletmeye başladık. Bu program, Tofaş çalışanlarının yenilikçi fikirlerini gerçeğe dönüştürmek ve branşlar arası işbirliklerini geliştirmek amacıyla 2011’den beri Tofaş Ar-Ge’de düzenlediğimiz bir program. 7 farklı üniversiteden, yaklaşık 20 öğrenciden oluşan 9 proje grubumuz, çalışmalarına devam ediyor. Pek çok teknopark, üniversitelerin teknoloji transfer ofisleri ve bazı enstitüler ile otomotiv gelişimi ve testi konularında yakın işbirliği içindeyiz. Tofaş müdürleri, teknopark ve TTO aktivitelerinde konferans konuşmacısı, jüri üyesi gibi görevlerde bulunuyor. Aynı zamanda yerel tesislerimizdeki test aktivitelerimizin yerelleşmesini artırmaya çalışıyoruz.

İnovasyonun, patent düzeyinde geliştirmelerin sayısının artması için sizce eksikler ve yapılması gerekenler neler?

Patentler, yalnızca inovasyon sürecinin resmi bir kanıtı. Diğer pek çok sektörde olduğu gibi otomotiv sektöründe de bilgi artışı süreklidir. Kısa ya da uzun dönem arz farklılaştırmasına sahip olmak amacıyla değişim aramak herkes için bir standarttır. Bu, tüm seviyelerde uygulanıyor. Süreç mühendisliği gelişimi, ürün mühendisliği gelişimi, müşteri memnuniyetini en yüksek düzeye çıkarmak amacıyla teknolojinin birleşimi ve değer optimizasyonu, patentlenebilir içeriği beraberinde getirmeyen ancak fark yaratan firmalardaki üstün çabalar. Tersten bakıldığında patentler koruyucu ya da birliği bozucu olabilir; patentlemeyi, orta vadede fayda sağlamak için yıkıcı inovasyonlardan yarar sağlama aracı olarak görmeliyiz.

Mega trendler müşteri ihtiyaçları karşılayamıyor Türkiye’nin ve Türk sanayinin inovasyon kapasitesi nasıl yukarı çekilebilir?

Öncelikle, inovasyon faaliyetleri yalnızca firmaların Ar-Ge merkezlerine sıkıştırılamaz; firma geneline yayılmalıdır. Zaten sektörün, yıkıcı bir teknoloji ortaya çıkmadığı sürece kendini yenilemesi oldukça zordur. Buradaki kilit unsur, değer yaratımıdır. Firma ve müşterilere değer yaratımı için gösterilen devamlı çaba, ana faktör olmakla beraber yeterli değildir. Endüstri liderleri, firma içinde ve geniş tedarik zincirinde insanları, araştırmaya, iletişim ağı geliştirmeye, deneme yanılma kültürüne iten ortamı yaratmalı. İnsanların start-up denemeleri yapıp erken evrelerde başarısızlığa uğramasının ardından bütçeye uygun düşen başka bir fikre yatırım yapmaları da firmaların bünyesindeki girişimciliği geliştirecektir.

Otomotiv sektörünün daha inovatif olması için neler önerirsiniz, atılacak adımlar neler olmalı? Sektör için ne tür fırsatlar görüyorsunuz?

Tutkularını ve zihinlerini bileşenlerine aktaran uzmanların devamlı çabalarına ek olarak, inovasyon uyum ve açıklık meselesidir. Pazar değişiyor, bazı yerler ABD’de Kaliforniya gibi daha hızlı adapte oluyor. Ancak diğerleri farklı teknolojileri bir arada kullanmaya devam edecektir. Çevirmeli telefonlardan akıllı telefonlara ani bir geçiş altyapının uygun olmayışı nedeniyle olanaksızdır. Altyapı uygun hale geldiği sürece müşterilerin seçimleri, fırsatlardan etkilenecektir. Müşterilerin pazarlamacılar ve mühendislerle yeni ulaşım değerlerine bağlı olarak buluştuğu ortamlar yaratmak, yönlendirilen inovasyon programlarına finansman sağlamak doğal olarak yenilikçi çözümler aramaya itecektir.

Son olarak eklemek istediğiniz görüş ve önerileriniz var mı?

ODD üyelerine her alanda ilerlemeye çalışmalarını söylemek isterim, çünkü mega trendler müşterilerin tüm ihtiyaçlarını karşılamıyor. Evet, mega trendler kesinlikle pazarın bir kısmını dönüştürecektir. Modern içten yanmalı motorlar, elektromekanik şasiler, araç dışı, yolcu bölümleri, dönüşüm ile en etkili şekilde uyumlu olmalıdır. Yenilikler getirmeden bunları nasıl yapabiliriz ki?