Zor zamanlar, ekonomik reformlara hız verilmesini gerektiriyor

Zorlu küresel ekonomik koşullar karşısında Türkiye ekonomisi dikkate değer bir direnç gösterdi. OECD Türkiye Ekonomik İnceleme Raporu’na göre üretkenliği artırmak ve nüfusun tamamının yaşam standartlarını yükseltecek daha dengeli, sürdürülebilir ve daha güçlü bir büyüme yoluna girilmesini sağlamak için daha fazlası yapılabilir. 

OECD, Türkiye Ekonomik İnceleme Raporunu, Türkiye Cumhuriyeti Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek ve OECD Genel Sekreteri AngelGurría’nın katılımıylaTemmuz ayında Gaziantep’te düzenlenen bir toplantıyla açıkladı. “Verimlilik Darboğazlarını Gidermek” başlıklı İnceleme Raporuna göre, yeni reformlar ekonomik direnci ve sosyal uyumu güçlendirmeyi, iş ortamını iyileştirmeyi ve Türk şirketlerinin küresel değer zincirlerine katılım kapasitesini artırmayı amaçlaması gerekiyor.

2016’da yüzde 4 büyüme bekleniyor

Rapor, Türk politika yapıcılarının zorlu bir ortamla karşı karşıya olduğunu ifade ediyor. Türkiye’nin güney sınırının ötesinde devam eden çatışmalar, ülkenin doğu bölgelerinde yaşanan gerilimler, Temmuz ayına kadar Rusya ile devam eden ticaret kısıtlamaları ve milyonlarca mültecinin ülke içine akın etmesi gibi olumsuz gelişmelere rağmen 2016 yılında yüzde 4 oranına yakın güçlü bir büyüme bekleniyor.

AngelGurría’nın ifadesiyle, “Türkiye zor zamanlardan geçiyor, ancak yaşanan tüm çalkantılara rağmen ümitli olmak için birçok neden var. Türk iş sektörü kuvvetli bir direnç ve olağanüstü bir çok yönlülük sergileyerek ihracatı gelecek vadeden pazarlara yönlendiriyor ve yeni fırsatları dinamik bir şekilde değerlendiriyor. Bundan sonrası için üstesinden gelinmesi gereken zorluk, ekonomiyi özel tüketime aşırı bağımlılıktan daha ihracata dönük ve sürdürülebilir bir büyümeye doğru yeniden dengelemek olacak.”         

İnceleme Raporunda, Türkiye’nin enflasyonu düşürmeyi, yurt içi tasarrufu artırmayı, kadınların işgücüne katılımını iyileştirmeyi ve doğrudan yabancı yatırımını artırmayı amaçlayan akıllıca makro-ekonomik politikalar izlemesi öneriliyor.OECD, Türkiye’yi mevzuat ortamındaki yapısal sorunları ele alan geniş kapsamlı bir Eylem Planı üzerinden ilerlemeye devam etmeye teşvik ediyor. Aynı zamanda, kayıt dışılığı azaltacak işgücü piyasası reformları, pazara giriş ve pazardan çıkış kurallarının basitleştirilmesi ve ihracatı teşvik edecek yeni ticaret politikaları gerekli öncelikler olarak tavsiye ediliyor.

İnsan sermayesinin önemine dikkat çekiliyor

Üretkenlik artışını yeniden canlandırmak, farklı türdeki şirketlerin performansını yakınlaştırmak ve geniş kapsamlı kayıtlı istihdam yaratmak amacıyla her boyda işletme için eşit şartlar oluşturulması ve insan sermayesini kalitesinin artırılması büyük önem taşıyor.

Türkiye’nin küresel değer zincirlerine katılımı potansiyelin altında kalmaktadır. Ticaret ve yatırım politikalarında iyileştirmeler ihracata yönelimi daha kârlı kılacak ve daha fazla doğrudan yabancı yatırım çekecektir. Ayrıca, uluslararası en iyi uygulamalara yetişmek için insan ve bilgi tabanlı sermayeye büyük miktarda yatırım yapılması gerekecektir.

İnceleme Raporu buna ek olarak, talebi güçlendirmiş olmakla birlikte işgücü piyasalarında kısa vadeli baskılar yaratan Suriyeli mülteci akını sorununu ele alıyor. Raporda; “Türkiye’nin işgücü piyasası reformlarında ilerlemesi ve ülkeye yeni gelen nüfusa eğitim fırsatları sunulmasının güvence altına alınması, mültecilerin kayıtlı ekonomide daha yüksek kaliteli işlere entegre edilmesine yardımcı olabilir” deniyor.

Rapordan temel sonuçlar

•                     Zor şartlara rağmen büyüme güçlü seyretti

•                     Büyüme daha kapsayıcı hale geldi

•                     Gelir dengesizlikleri azaldı

•                     Dış açık yüksek seviyelerde

•                     Refah daha da artırılabilir

•                     Enflasyon fazla yüksek

•                     Yurt içi tasarruflar düşük seviyelere geriledi

•                     Kayıtdışılık çok yaygın

•                     Kayıtdışılık verimliliği aşağı çekmektedir

•                     Küresel değer zincirlerine katılım göreceli olarak düşük seviyededir

•                     Türkiye’ninyüksek katma değerli ihracatının payı düşük seyretmektedir

Ekonomik İnceleme Raporu’nun bir özetine raporun temel sonuçlarıyla birlikte www.oecd.org/turkey/economic-survey-turkey.htm adresindeki OECD web sitesinden ücretsiz olarak erişilebiliyor.

Türkiye ekonomisindeki darboğazlar ve giderilmesi için OECD’den temeltavsiyeler

OECD Türkiye Ekonomik İnceleme Raporu’na göre Türkiye ekonomisinin önündeki darboğazlar;

• katı istihdam düzenlemeleri,
• kısıtlayıcı ürün piyasası düzenlemeleri,
• yatırım engelleri,
• eğitim donanımının düşük olması,
• profesyonel yönetimin sınırlı olması,
• bilişim teknolojilerinin yeterli düzeyde kullanılmaması

olarak sıralanıyor.

Bu darboğazların giderilmesi için OECD tarafından getirilen temel öneriler ise şöyle:

Ekonomikyapıdadayanıklılığınvetoplumsaluyumungüçlendirilmesi

• 2016 Eylem Planındaki reformlar uygulanmalı ve bu uygulamaların sistemli bir şekilde izlenmesi için yasal düzenleme yapılmalı.
• Hukukun üstünlüğü, yargının bağımsızlığı ve yolsuzlukla mücadelegüçlendirilmeli.
• Okul öncesieğitim imkanları yurt genelinde iyileştirilmeli.
• Yabancı doğrudan yatırımın önündeki engeller azaltılmalı .
• Genel hükümet hesapları uluslararası muhasebe standartlarına uygun bir şekildeçeyreklik olarak yayınlanmalı.
• Tüm “koşullu” ve uzun dönemliyükümlülükleriiçereceksürekli bir Maliye Politikası Raporu yayımlanmalı.

Tasarrufların artırılması ve enflasyonun düşürülmesi

• Tüketici kredileri kontrol altında tutulmaya devam edilmeli.
• Özel emeklilik tasarrufları teşvik edilmeli.
• Döviz rezervleri artırılmalı.
• Para politikasınin yapısı sadeleştirilmeli.
• Enflasyon projeksiyonlardan daha hızlı gerilemezse para politikası sıkılaştırılmalı.
• Asgari ücretin makul düzeylerde artması sağlanmalı, dış dengelenme ve dezenflasyon ile uyumlu ücret patikası için sosyal taraflarla işbirliğine gidilmeli.

Verimliliğin artırılması

• 2016 Eylem Planında öngörülen, müfredatıiyileştirme ve okul ile üniversitelerinözerkliğini artırma reformları uygulanmalı.
• İstihdamüzerindeki vergi yükü ve maliyetler düşük vasıflı çalışanlariçindüşürülmeli.
• Tüm firmalar için istihdam kuralları daha esnek olmalı.
• Daha verimli ve daha büyük firmalar vergi eşikleriylekarşılaşmamalı.
• Küçükölçekligirişimcilere temel yönetim, yabancı dil ve dijitilizasyon konularında beceri kazandırıcı programlar uygulanmalı.
• İşini kaybeden çalışanların sosyal güvenlik imkanları ve aktif işgücü programları, mültecilere uygulananlar dahil olmak üzere, güçlendirilmeli.

Küreseldeğer zincirlerine katılım

• AB ile olan gümrükbirliğianlaşması en açık ve en kapsamlı uluslararası ticaret anlaşmaları ile uyumlandırılmalı ve diğerülkelerle benzer anlaşmalargeliştirilmeli.
• Mesleki eğitim ve AR-GE yatırımları artırılmalı.
• Kirletici faaliyetlerin takibi ve çevredüzenlemelerinin uygulanması etkinleştirilmeli; çevrekirliliği vergisi, karbon vergisi ve satılabilir emisyon izinleri gibi iktisadi araçlar kullanılmalı.