“İhracat artışına en büyük destek, otomotiv sektöründen geldi”
Türkiye ekonomisi, tüm dünyadaki zorlu koşullara rağmen” büyüme” hedefi doğrultusunda ilerliyor. İlk çeyrekte yüzde 3, ikinci çeyrekte yüzde 4,5, üçüncü çeyrekte yüzde 4,4 büyüyen Türkiye ekonomisi, yılın ilk 9 ayında yüzde 4'lük büyüme rakamına ulaştı. İhracat hedefini her yıl büyüten Türkiye, Avrupa pazarındaki toparlanmanın etkisiyle, Kasım ayında ihracatını 13,8 milyar dolar yaptı. İhracat artışına en büyük destek ise 1,7 puanla, yıllık yüzde 12,2 büyüyen otomotiv sektöründen geldi. Sektör, ilk 11 ayda 19,5 milyar dolar ihracata ulaştı. Otomotiv sektörünün, küresel çapta bir oyuncu haline geldiğini ve Türkiye'nin dünya devlerinin odak noktası olduğunu söyleyen Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi, TİM'in 2023 vizyonu için yaptığı çalışmaları ve ülkemizin ihracat potansiyelini anlattı.
2013'ü tamamlamak üzereyiz. Sizce Türkiye ihracat anlamında bu yıl nasıl bir performans sergiledi? Hangi sektörler ön plana çıktı ve başarı gösterdi?
En son Tokat'tan açıkladığımız Kasım ayı ihracat rakamlarına göre, özellikle Avrupa pazarındaki toparlanmanın etkisiyle, Kasım ayında ihracatımız yüzde 8,8 artışla 13,8 milyar dolara ulaştı. Bu rakam, Cumhuriyet tarihimizin en yüksek aylık ihracat tutarı oldu. Bu yılın ilk 11 aylık döneminde ise mal ihracatımız yüzde 5,4 artış gösterdi. İhracat artışına en büyük destek, 1,7 puanla, yıllık yüzde 12,2 büyüyen otomotiv sektörümüzden geldi. Sektörümüzün ilk 11 ayda ihracatı 19,5 milyar dolara ulaştı. Otomotiv sektörümüzü 16 milyar dolarlık ihracata ulaşan hazır giyim ve 15,8 milyar dolar ihracat rakamına ulaşan kimya sektörümüz takip etti. Bu yılın 11 aylık rakamlarına baktığımızda ise ihracatını en fazla artıran sektör, yüzde 137 artışla zeytin ve zeytinyağı sektörü oldu. Bu sektörü yüzde 50 ihracat artışı ile gemi ve yat sektörü ve yüzde 22 ihracat artışıyla madencilik ürünleri sektörü takip etti. Ancak altın ihracatında yaşanan düşüş sebebiyle altın dahil toplam ihracatımız yılın ilk 11 ayında yüzde 0,3 geriledi. Altın ihracatındaki gerilemeye rağmen bu yılı geçen senenin üzerinde bir ihracat rakamıyla kapatacağımıza inanıyoruz.
2013'ün ilk 11 ayında en fazla ihracat yaptığımız ülke 12,2 milyar dolarla Almanya olurken, 10,6 milyar dolar ihracat yaptığımız Irak ikinci, 7,8 milyar dolar ihracat yaptığımız İngiltere üçüncü sırada yer aldı. Bu ülkeleri ise Rusya, İtalya, Fransa, ABD, İspanya, Çin ve Hollanda izledi. Yine yıllın ilk 11 ayında AB ülkelerine ihracatımız yüzde 6,5'lik artış göstererek 57 milyar dolara ulaştı. Aynı dönemde Uzakdoğu ülkelerine yüzde 6, Bağımsız Devletler Topluluğuna yüzde 10, Afrika'ya yüzde 5 ihracat artışı yakaladık. Yıl sonunda yeni açıklanan OVP hedefi olan 153.5 milyar dolar ihracatı yakalamayı hedefliyoruz.
“Önümüzdeki yıl AB'de yüzde 1,3 büyüme öngörülüyor”
Türkiye ihracatı yönünden büyük önem taşıyan global ekonomik tabloyu ve 2014 beklentilerinizi bizlerle paylaşır mısınız?
2013, dış talep açısından bizim için zorlu bir yıl oldu ancak 2013'ün üçüncü çeyreğinden itibaren dış talep koşullarındaki iyileşmeye bağlı olarak, dünya ticaretinde bir canlanma gözlemliyoruz. Dolayısıyla bu canlanma 2014 beklentilerimizi olumlu yönde etkiliyor.
Avrupa Birliği ülkelerinin durumunu 2014 açısından değerlendirebilir misiniz?
Başta ABD ve Avrupa olmak üzere gelişmiş ülkelerin büyümelerinde belirgin toparlanma hakim. Dünya Ticaret Örgütü verileri de yılın üçüncü çeyreğinde, dünya ticaretinin yükselişe geçtiğini gösteriyor. Dünya genelinde ihracat, ilk iki çeyrekteki yüzde 1 seviyesindeki artış performansını, üçüncü çeyrekte yüzde 3,4'e çıkarmış durumda. İthalat hızı ise eksi değerlerinden sıyrılıp yüzde 2,6'lık artış hızına ulaşmış durumda.
Türkiye'nin en büyük ihracat pazarı AB bölgesi de, bu trendi izleyen grup içerisinde yer alıyor. Bölge ekonomisi, bir önceki çeyreğe göre binde 1 büyürken, geçen yılın aynı dönemine göre binde 4 daraldı. Ancak ekonomideki daralma gittikçe azalıyor. Bölgede talebin canlandığını gösteren bu gelişme, Türkiye ihracatının geleceği açısından da oldukça umut verici. Öte yandan AB ve Euro Bölgesi ülkelerinin önümüzdeki dönemde daha yüksek büyüme oranlarına erişeceğini düşünüyoruz. Nitekim AB ülkeleri sanayi endeksleri de bu öngörüleri destekliyor. Önümüzdeki yıl AB'de yüzde 1,3, Euro Bölgesi'nde yüzde 1'lik büyüme öngörülüyor. Sonuç olarak, AB'de yaşanan beklenti iyileşmeleri ve artan ithalat, dış talep koşullarının giderek olumlu hale geldiğini gösteriyor.
ARA SPOT: “2013, dış talep açısından bizim için zorlu bir yıl oldu ancak 2013'ün üçüncü çeyreğinden itibaren dış talep koşullarındaki iyileşmeye bağlı olarak, dünya ticaretinde bir canlanma gözlemliyoruz. Dolayısıyla bu canlanma 2014 beklentilerimizi olumlu yönde etkiliyor.”
İhracatçıların en önemli sorunu, enerji maliyetleri
Küresel ticaret arenasında çok hızlı bir gelişim ve değişim süreci içerisindeyiz. Bu değişimde konumumuzu güçlendirebilecek, Türkiye için geliştirilmesi gereken potansiyel ihracat pazarları var mıdır?
Yakın ve komşu pazarlarımız arasında yer alan Bağımsız Devletler Topluluğu ülkelerinin yüzde 3,4; Ortadoğu ve Kuzey Afrika ülkelerinin yüzde 3,6; Sahra Afrika'sının yüzde 6 büyümesini ve bu büyümenin komşu ülkelerimizle olan ticarete pozitif yansımasını bekliyoruz.
Türkiye'nin sekiz komşusuyla yaptığı ihracat son 10 yılda 13 kat artarak 2 milyar dolardan, 28 milyar dolara geldi. Buradan aldığımız güçle ve bölgesel risklerin de azalmasıyla 2014'te, komşularımıza yaptığımız ihracatın güçlenerek artmaya devam edeceğine inanıyoruz. 2014'te İran'la ilgili beklentilerin de ihracatımıza pozitif katkı yapacağına inanıyoruz.
Sizce Türkiye ihracatının önündeki en büyük engel nedir? Türkiye'nin bu alanda öncelikle çözmesi gereken konular nelerdir?
İhracatçı eğilim anketimizin üçüncü çeyrek sonuçlarına göre ihracatçılarımızın en önemli sorununun enerji maliyetleri (yüzde 60,9) olduğu görülüyor. Diğer sorunlar sırasıyla, döviz kurları (yüzde 47,6), hammadde ve aramal fiyatları (yüzde 1,6), finansman maliyetleri (yüzde 41,6) ve istihdam maliyetleri (yüzde 41,2) olarak belirginleşiyor. Önceki dönemlerle kıyaslandığında enerji maliyetleri, hammadde ve aramal fiyatlarıyla lojistik maliyetleri öncelikli sorunlar listesinde daha fazla yüzde kaydediyor.
ARA SPOT: “Türkiye'nin sekiz komşusuyla yaptığı ihracat son 10 yılda 13 kat artarak 2 milyar dolardan, 28 milyar dolara geldi. Buradan aldığımız güçle ve bölgesel risklerin de azalmasıyla 2014'te, komşularımıza yaptığımız ihracatın güçlenerek artmaya devam edeceğine inanıyoruz. 2014'te İran'la ilgili beklentilerin de ihracatımıza pozitif katkı yapacağına inanıyoruz.”
“2023'te, Ar-Ge payını yüzde 3'e çıkarmayı hedefliyoruz”
TİM Başkanı olarak Türkiye ekonomisinin genel durumunu nasıl değerlendiriyorsunuz?
Türkiye ekonomisi, tüm dünyadaki zorlu koşullara rağmen büyümesini sürdürüyor. İlk çeyrekte yüzde 3, ikinci çeyrekte yüzde 4,5, üçüncü çeyrekte yüzde 4,4 büyüyen Türkiye ekonomisi yılın ilk 9 ayında yüzde 4'lük büyüme rakamına ulaştı. Dünya ekonomisi için zorlu geçen bir senede, küresel koşullarda Türkiye'nin son çeyrekte yakaladığı yüzde 4,4 büyümeyi son derece önemli bir başarı olarak değerlendiriyoruz.
Hükümet, 2023 için 500 milyar dolarlık bir ihracat hedefi koydu. TİM bu hedefte nasıl bir rol üstleniyor?
Bundan 4 yıl önce “Türkiye'nin 2023 İhracat Stratejisinin Uygulamaya Aktarılması ve Performans Programı” projesini hayata geçirdik. Makro düzeyde ve 24 sektörün her biri için strateji haritası ve performans programları hazırladık ve 2023 İhracat Stratejisi'ni, Ekonomik Koordinasyon Kurulu'na sunduk. 2010'nun Aralık ayında gerçekleştirilen Ekonomi Koordinasyon Kurulu'nda, 2023 İhracat Stratejisi'nin Yüksek Planlama Kurulu kararı olarak “Kamu Strateji Belgesi” haline getirilmesi kararlaştırıldı. 6 Haziran 2012'de, 2023 Türkiye İhracat Stratejisi ve Eylem Planı, YPK kararı olarak kabul edilirken, 13 Haziran 2012 tarihli Resmi Gazetede yayınlanarak Devlet Belgesi haline geldi. Böylece Türkiye'de ilk defa bir sivil toplum kuruluşu uzun vadeli bir strateji planı hayata geçirmiş oldu. 2012 itibarıyla aksiyon ve eylem planlarının konsolidasyonu ve takip sürecine girdik. Bu doğrultuda tüm sektörlerimizin proje liderleriyle periyodik toplantılar gerçekleştiriyor ve bu toplantılarda 2023 Eylem Planları ve Stratejik Hedeflerini takip ediyoruz.
2023 ihracat hedeflerimize ulaşmak için inovasyona, katma değer üretimine ve Ar-Ge yatırımına daha fazla önem vermemiz gerekiyor. Türkiye'nin milli geliri içinde Ar-Ge harcamalarının payı binde 9 iken bu oran AB üyesi ülkelerde yüzde 2, ABD'de ise yüzde 3. Bizim de hedefimiz 2023 yılında bu payın yüzde 3'e çıkarılması. Bunun için Ar-Ge'yi teşvik etmek durumundayız. Biz TİM olarak firmalarımızı inovasyona yönlendiriyor ve inovasyon konusunda Türkiye'de gündem oluşturuyoruz. Bu amaçla her yıl Türkiye İnovasyon Haftası etkinliklerini düzenliyoruz. 28-30 Kasım 2013 tarihleri arasında düzenlediğimiz 2. Türkiye İnovasyon Haftası'na 26 bin kişi katıldı. 3 gün boyunca Türkiye'nin gündemi inovasyon oldu. Dünyaca ünlü inovasyon guruları, önemli dersler verdi. Biz bu organizasyonun Türkiye'deki inovasyon bilincinin yaygınlaşması için önemli bir etkinlik olduğuna, Türkiye'nin inovasyon konusundaki farkındalığının artmasında büyük rol oynadığına ve Türkiye'nin 2023 hedeflerine ulaşmasına büyük fayda sağlayacağına inanıyoruz.
ARA SPOT: “2023 ihracat hedeflerimize ulaşmak için inovasyona, katma değer üretimine ve Ar-Ge yatırımına daha fazla önem vermemiz gerekiyor. Türkiye'nin milli geliri içinde Ar-Ge harcamalarının payı binde 9 iken bu oran AB üyesi ülkelerde yüzde 2, ABD'de ise yüzde 3. Bizim de hedefimiz 2023'te bu payın yüzde 3'e çıkarılması. Bunun için Ar-Ge'yi teşvik etmek durumundayız. Biz TİM olarak firmalarımızı inovasyona yönlendiriyor ve inovasyon konusunda Türkiye'de gündem oluşturuyoruz.”
TİMAKADEMİ 2023, ihracatçı firmaları 2023'e hazırlıyor
TİM, farklı sektörler için düzenlediği projeler, konferanslar ve toplantılarla önemli bir katma değer yaratıyor. TİM'in kısa ve orta vadede gerçekleştirmeyi düşündüğü projeler, etkinlikler nelerdir?
TİM olarak Yıldız Teknik Üniversitesi ve Warwick Üniversitesi işbirliğinde "Uluslararası İnovasyon ve Teknoloji" atölyesinin açılışını yaptık. Ortak eğitim ve serfikasyon programında 30 öğrencimize 3'er bin TL burs veriyoruz. Ekonomi Bakanlığımız, Milli Eğitim Bakanlığımız ve Hayal Ortakları Derneği ile "İnovasyon Atölyesi" protokolünü imzaladık. İmkânları kısıtlı 50 ilköğretim okulunda İnovasyon Atölyeleri kurduk. Her yıl 1200, 10 yılda 12 bin inovatif lider yetiştirmeyi hedefliyoruz.
“TİMAKADEMİ 2023” hakkında biraz bilgi alabilir miyiz? Projenizle ilgili sektörlerden nasıl geri dönüşler aldınız?
Makro düzeyde yapılan strateji çalışmalarının yanında ihracatçı firmalarımızı 2023'e hazırlamak için kurduğumuz TİMAKADEMİ'de ihracatçılarımıza strateji çalışmaları, dünya-Türkiye-sektörler genel perspektifi, 2023 yılına gelindiğinde Dünya'da, Türkiye'de ve sektörlerde neler olacağını ele alıyoruz. Ayrıca, hedef pazarlar, hedef pazar algısı ve hedef pazarı belirleyen ana dinamikler ve süreci tetikleyecek devlet yardımlarını içeren oldukça geniş bir alanda eğitim ve konferanslar veriyoruz. Bu yıl içerisinde şimdiye kadar hazır giyim ve deri, makine, iklimlendirme ve savunma, kimya ve otomotiv, elektrik-elektronik, maden, çimento, toprak, cam, seramik ürünleri, tekstil, halı, ağaç ve orman ürünleri ve çelik sektörlerinin seminerleri gerçekleşti. Bu seminerlerde 2023 İhracat Stratejisi, Şirket Eylem Planları ve Uygulamaları hakkında şirketlere yol haritası çiziyoruz. Şirketlerin oyun planını ve değer oluşumunu haritalayarak vizyona doğru nasıl tanımlayacağı hakkında ayrıntılı bir eğitim veriliyor ve şirketlerimiz ihracata yönelik devlet teşviklerinin neler olduğu ve bunların en efektif nasıl kullanılacağı hakkında bilgilendiriyoruz. 2013 içinde 26 sektörü kapsayan TİMAKADEMİ 2023 seminerlerine, 2014'te Türkiye'nin 10 farklı ilinde devam edeceğiz.
“TİMAKADEMİ 2023”ün başlıkları içinde otomotiv sektörü de yer alıyordu. Akademide, sektöre nasıl bir ışık tuttunuz?
Otomotiv sektörü seminerindekatılımcılar için dünya ve Türkiye'de otomotiv endüstrisi hakkında genel bir değerlendirme yapıldıktan sonra, 2023 Türkiye İhracat Stratejisi,OtomotivEndüstrisiEylem Planı hakkında bilgi verildi. Daha sonra 2023 Türkiye İhracat Stratejisi çerçevesinde şirket eylem planı ve uygulamaları konusu ele alındı.
Seminerde ayrıca katılımcı şirketlerimiz için hedef pazarlarda lojistik çözümler ve imkânlarla 2023 hedefi yolunda ihracata yönelik devlet teşviklerinin efektif kullanımı konusunda sektörün ihracat kapasitesini artırmaya yönelik bilgiler verildi.
“Otomotiv sektörü, 11 ayda 9,5 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdi”
Sizce otomotiv sektörünün Türkiye'nin ihracat pastasındaki yeri nedir? Dergimiz aracılığıyla sektöre nasıl bir mesaj vermek istersiniz?
Otomotiv sektörümüz bu yılın ilk 11 ayında 19,5 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdi. Geçen yıl da ihracat lideri olan sektörümüzün yılın ilk 11 ayında toplam ihracatımızdan aldığı pay yüzde 15 oldu.
Bildiğiniz gibi otomotiv, teknolojinin yüksek olduğu bir sektör ve bu sektörde ülkemiz, küresel çapta bir oyuncu haline geldi. Lojistik avantajının sağladığı büyük ihracat potansiyeli sayesinde, sektörde dünya devlerinin odak noktası olduk.
Otomotiv sektörümüzün 2023 hedefi olan, 75 milyar dolar ihracatı ise ulaşılabilir bir hedef olarak görüyoruz. Fakat bu hedefin gerçekleşebilmesi için sektörde daha fazla yatırıma, daha fazla Ar-Ge'ye ihtiyaç var. Ürün çeşitlendirmesi ile yeni pazarlara açılmaya önem verecek sektör temsilcilerimizin, önümüzdeki dönemde de başarılarını artıracağına inanıyoruz. Ayrıca bu hedefe ulaşmak için 2 uluslararası büyük markanın daha Türkiye'ye yatırıma gelmesi gerekiyor.
ARA SPOT: “Otomotiv sektörümüzün 2023 hedefi olan, 75 milyar dolar ihracatı ise ulaşılabilir bir hedef olarak görüyoruz. Fakat bu hedefin gerçekleşebilmesi için sektörde daha fazla yatırıma, daha fazla Ar-Ge'ye ihtiyaç var. Ürün çeşitlendirmesi ile yeni pazarlara açılmaya önem verecek sektör temsilcilerimizin, önümüzdeki dönemde de başarılarını artıracağına inanıyoruz. Ayrıca bu hedefe ulaşmak için 2 uluslararası büyük markanın daha Türkiye'ye yatırıma gelmesi gerekiyor.”
KUTU
TİM 57 bini aşkın ihracatçıyı temsil ediyor
57 bini aşkın ihracatçıyı temsil eden Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) bölgesel ve sektörel bazda faaliyet gösteren 60 İhracatçı Birliğini, 26 ihracatçı sektörü, ihracatçılara ve İhracatçı Birlikleri'ne hizmet veren 13 Genel Sekreterliği ulusal ve uluslararası düzeyde temsil ediyor. Kamu ve özel sektör kuruluşları ile ihracatçılar ve karar vericiler arasında koordinasyonu sağlamak misyonu ile hareket ediyor. Dış ilişkilerden tanıtıma, fuar ve organizasyonlardan uluslararası konferanslara ve eğitim çalışmalarına, üniversite sanayi işbirliğinden Ar-Ge çalışmalarına kadar çok geniş bir alanda çalışmalarını sürdürüyor. Periyodik yayınlar TİM Report, Turkish Perspective ile web sitesi ve internet televizyonu TİMTV vasıtasıyla ihracatın ve ihracatçının sesini dünyaya duyuruyor.